ريخته گري چيست؟
ريخته گري چيست؟
«ريخته گري» (Casting)، يكي از قديمي‌ترين فرايندهاي ساخت و توليد است كه با ذوب مواد و ريختن آن‌ها به درون قالب انجام مي‌گيرد. اين فرايند، از متداول‌ترين روش‌هاي ساخت قطعات فلزي در صنايع مختلف به شمار مي‌رود. ريخته‌گري، امكان توليد انبوه قطعاتي با ابعاد كوچك تا بزرگ، وزن چند گرم تا چند تن، شكل ساده تا پيچيده و ساختار يكپارچه را فرآهم مي‌كند.
روش‌هاي متعددي براي اجراي ريخته گري وجود دارند. با اين حال، ريخته گري ماسه اي به عنوان قديمي‌ترين و رايج‌ترين روش اجراي ريخته‌گري شناخته مي‌شود.
ريخته گري در چه صنايعي مورد استفاده قرار مي گيرد؟
ريخته گري، تقريبا در تمام صنايع كاربرد دارد. حدود ۹۰ درصد از محصولات توليد شده در صنايع مختلف و ماشين‌آلات صنعتي، به نحوي با فرايندهاي ريخته گري در ارتباط هستند. با اين وجود، بيش از ۵۰ درصد از قطعات ريخته گري شده در صنايع ساخت ماشين‌آلات سنگين و تجهيزات حمل و نقل مورد استفاده قرار مي‌گيرند.
صنايع و حوزه‌هاي مختلفي كه ريخته‌گري در آن‌ها كاربرد دارد، عبارت هستند از:
حمل و نقل: خودروسازي، تجهيزات راه‌آهن، تجهيزات راه‌آهن و كشتي‌سازي
ماشين آلات سنگين: ماشين آلات راهسازي، كشاورزي و معدنكاري
ماشين ابزار: تجهيزات ماشين‌كاري، قالب‌سازي، آهنگري، اكستروژن، شكل‌دهي و ريخته گري
ماشين آلات كارخانه: تجهيزات كارخانه‌هاي توليد مواد شيميايي، پتروشيمي، كاغذسازي، توليد شكر، نساجي، ذوب و نيروگاه‌ها
صنايع نظامي: خودروها، تسليحات، مهمات، مخازن و تجهيزات نگهدارنده
صنايع الكتريكي: موتور، ژنراتور، پمپ و كمپرسور
تاسيسات: لوله‌ها، اتصالات، ولوها و فيتينگ‌هاي مورد استفاده در پايپينگ، تاسيسات بهداشتي و تاسيسات سرمايشي
لوازم خانگي: وسايل آشپزخانه، مبلمان و تجهيزات باغباني
هنر: مجسمه‌سازي، وسايل زينتي، دكوراسيون و غيره
مراحل انجام ريخته گري
با وجود روش‌هاي مختلف براي اجراي ريخته گري، اين فرايند، معمولا طي چندين مرحله كلي شامل ساخت الگو، ساخت ماهيچه، ساخت قالب، ذوب كردن فلز، ريختن ماده مذاب به درون قالب، انجماد، باز كردن قالب و پرداخت قطعه انجام مي‌گيرد.
فعاليت‌هاي موجود در هر يك از اين مراحل عبارت هستند از:
1-مدل‌سازي: طراحي قالب هاي صنعتي مورد استفاده در فرآيند ريخته گري توسط نرم افزارهاي تخصصي و ساخت مدل فيزيكي قطعه نهايي
2-ساخت ماهيچه: طراحي و ساخت ماهيچه‌هاي مورد نياز براي ايجاد سطوح داخلي قطعه
3-قالب سازي: ساخت قالب ريخته‌گري با توجه به مستندات طراحي و با استفاده از موادي نظير ماسه، موم، فولاد و غيره
4-ذوب و ريختن: اعمال دماي بالا به فلزات براي تبديل به حالت مايع و ريختن مواد مذاب به درون قالب توسط بوته يا ديگر تجهيزات موجود
5-انجماد: كاهش دماي قالب و مواد مذاب درون آن پس از اتمام فرايند ريختن
6-باز كردن قالب: جدا كردن بخش‌هاي مختلف قالب و خارج كردن قطعه قالب ريخته گري شده
7-پرداخت: اجراي برشكاري، سنگ‌زني، سندبلاست و غيره به منظور جدا كردن بخش‌هاي اضافي قطعه، ايجاد بافت مناسب و يا آماده‌سازي سطح آن براي پوشش‌دهي
مزايا و معايب صنعت ريخته گري
اين صنعت مزايا و قابليت هاي منحصر به فردي دارد كه باعث شده است افراد زيادي در اين حرفه مشغول به كار باشند و قدمت بسيار زيادي در بين تمام صنايع داشته باشد.
از مهم ترين اين مزايا مي توان به موارد زير اشاره كرد:
1-يكي از مهم ترين مزاياي اين صنعت، توانايي ساخت انواع طرح ها و شكل هاي پيچيده با استفاده از قطعات ريخته گري مي باشد. افراد مي توانند هر طرحي را با استفاده از روش هاي مختلف ريخته گري و قالب هاي متفاوت آن تهيه كنند.
2-در اين صنعت مي توان از هر فلزي استفاده كرد و آن را به شكل دلخواه درآورد. ذوب كردن مواد در اين صنعت محدوديت ندارد و مي توان انواع فلزات آهني و غير آهني را با اين روش ذوب كرد و به شكل دلخواه در آورد.
3-برخي از قطعات داراي ابعاد داخلي و خارجي هستند كه به راحتي قابل تهيه نيستند. اما ساخت اين قطعات نيز در اين صنعت به راحتي انجام مي شود. اين قطعات بسيار كاربردي هستند و بايد با دقت زيادي ساخته شود. اين قطعات را مي توان با استفاده از روش هاي پيشرفته ريخته گري تهيه كرد.
4-يكي از مهم ترين مزاياي اين صنعت، توانايي ساخت قطعات بسيار بزرگ است. قطعاتي با حدود ۱۰۰ تن وزن را نيز مي توان با اين صنعت تهيه كرد. اين ويژگي و قابليت براي خود كفايي كشور بسيار حائز اهميت است.
بدون شك در هر صنعت عيب هايي نيز وجود دارد كه بايد به آن ها توجه شود. محدوديت هاي اين صنعت نسبت به كارايي كه دارد بسيار پايين است اما بهتر است با همين محدوديت هاي كم آشنا شويد.
اين محدوديت ها به صورت زير مي باشند:
1-كار در اين صنعت خطرات بسيار زيادي دارد كه شما مي توانيد با استفاده از تجهيزات ايمني و دقت در كار، اين خطرات را خنثي كنيد. در زمان كار با مواد مذاب و ريخته گري بايد حتما از لباس هاي مخصوص، ماسك هاي مورد اطمينان، دستكش و چكمه هاي نسوز و … استفاده كنيد.
2-ايجاد برخي از مشكلات زيست محيطي از ديگر محدوديت هايي است كه اين صنعت با آن روبرو مي باشد. بدون شك هر كارخانه و صنعتي مشكلات زيست محيطي را به وجود مي آورد كه بايد آن را قبول كرد.
3-اگر قطعه ي مورد نظر شما داراي پيچيدگي هاي خاص است نبايد از روش ماسه اي استفاده كنيد. زيرا دقت اين روش نسبت به روش هاي ديگر پايين تر مي باشد.
4-يكي از محدوديت هاي اين صنعت، ايجاد محدوديت در مورد برخي از قطعات مكانيكي مي باشد كه بايد حتما در حين كار به آن توجه شود.
5-از ديگر محدوديت هاي صنعت ريخته گري مي توان به مصرف انرژي بالاي آن اشاره كرد. كوره هاي اين صنعت به انرژي بسيار بالايي نياز دارند كه براي ساخت قطعات بايد اين انرژي تامين شود.
.
برچسب: ،
ادامه مطلب
